Όσο νωρίτερα διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται μια κακοήθεια, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα.

 Οι κακοήθειες για τις οποίες έχουν δημιουργηθεί προγράμματα πρόληψης, είναι: 

1. Καρκίνος μαστού

Συστήνεται κλινική εξέταση από την ηλικία των 25 ετών έως των 40 ετών. Σε ηλικίες άνω των 40 ετών θα πρέπει να γίνεται κλινική εξέταση μια φορά τον χρόνο, μαζί με μαστογραφία με τομοσύνθεση, κατά προτίμηση, μαζί με συμπληρωματική εξέταση υπερήχου μαστών.

Σε γυναίκες υψηλού κινδύνου ο προληπτικός έλεγχος θα πρέπει να ξεκινάει από μικρότερη ηλικία.

‍

2. Καρκίνος τραχήλου της μήτρας

Η κύρια αιτία εμφάνισης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι μια χρόνια λοίμωξη από τον ιό HPV. Από το 2008 έχει εισαχθεί το εμβόλιο κατά του HPV στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών και εγκρίθηκε σε κορίτσια και γυναίκες από 9 έως 26 ετών. Από το 2022 εγκρίθηκε και σε αγόρια ηλικίας 9 έως 18 ετών.

Συστήνεται σε όλες τις γυναίκες 3 χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας να υποβάλλονται σε τεστ Παπανικολάου.

Το τεστ Παπανικολάου πρέπει να επαναλαμβάνεται ετησίως για σεξουαλικά ενεργές γυναίκες ή το πολύ κάθε δύο χρόνια για γυναίκες μεταξύ 21 και 29 ετών. Μετά την ηλικία των 30 ετών ο έλεγχος είναι υποχρεωτικά ετήσιος στην αρχή. Σε γυναίκες άνω των 30 ετών με διαδοχικά 3 φυσιολογικά τεστ Παπανικολάου χωρίς προδιαθεσικούς παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ο έλεγχος με τεστ Παπανικολάου μπορεί να γίνει κάθε 3 χρόνια. Η διακοπή του ελέγχου γίνεται σε γυναίκες άνω των 65 ετών, εφόσον οι 3 τελευταίοι έλεγχοι παρουσιάζονται φυσιολογικοί.

Το τεστ Παπανικολάου μπορεί να συμπληρωθεί με το HPV DNA τεστ όπου χρειάζεται.

‍

3. Καρκίνος παχέος εντέρου

Στην Ελλάδα, ο έλεγχος πραγματοποιείται με έναν από τους δύο τρόπους:

1. Εξέταση κοπράνων για ανίχνευση αιμοσφαιρίνης (Ηb), Feacal Immunohistochemistry test (FIT), από το 50ο έτος, ετησίως, για 3 χρόνια. Στη συνέχεια, η εξέταση επαναλαμβάνεται ανά 2ετία, έως 75 ετών. Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ή άλλος παράγοντας κινδύνου, η εξέταση πραγματοποιείται από το 40ο έτος, ετησίως. 
2. Κολονοσκόπηση, από 50- 75 ετών, ανά 5ετία. Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ή άλλος παράγοντας υψηλού κινδύνου, η εξέταση αρχίζει από το 40ο έτος και γίνεται πιο συχνά.
    

4. Καρκίνος στον πνεύμονα

Πραγματοποιείται αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ετησίως, σε καπνιστές ηλικίας 50-80 ετών, καθώς και σε άτομα που έκοψαν το τσιγάρο τα τελευταία 15 χρόνια.
‍

5. Καρκίνος προστάτη

Συστήνεται περιοδικός αιματολογικός έλεγχος του δείκτη PSA, καθώς και δακτυλική εξέταση του προστάτη, στους άνδρες ηλικίας 40-70 ετών.  

‍